İstanbul adalarının arasındaki en büyüğü ve en bilinen Büyükada'nın, yapılanması 20. yüzyılların başlangıcına dayanmaktadır. Cumhuriyet zamanından itibaren tekrar hareketlenen Büyük ada, diğer adalar ile kıyaslandığında en büyüğü olmasından dolayı, merkez olarak bilinir.
Devlet daireleri, Belediye Sarayı, Kaymakamlık binaları burada bulunmaktadır.
Maltepe sahiline 2 km uzaklığı ile 2000 yılından sonra sedef adasının da dahil edilmesiyle beraber toplam nüfusu 7350 kişi olmuştur. Adından da anlaşılacağı gibi İstanbul’un en geniş adası olan büyük ada 5.5 km genişliğindedir.
İstanbul’un Bizans zamanlarındaki sürgün ve manastır bölgesi olarak kullanılan büyük ada, hükümdarların düşmanlarını, devlet adamlarını ve muhaliflerin sürgüne gönderildiği ada olma özelliğine sahiptir. Sürgün yiyen devlet hanımlarının ve inzivaya çekilmiş olan rahipleri barındıran ve günümüze ulaşamayan Büyük ada tarihikadınlar manastırı birçok sürgüne şahit olmuştur.
Büyükada’nın Coğrafyası
Büyük ada iki mahalleden oluşmaktadır. Bunlar nizam mahallesi ve maden mahallesidir. Ada olmasından dolayı dik yokuşlarının bir hayli fazla olduğu bölgenin iki önemli tepesi bulunmaktadır. Güneyde yorgi tepesi(yüce tepe) ve kuzeyinde hristos (isa) tepesidir. Bölgenin batı alanında 500 m genişliğinde dil burnu bulunmaktadır, dil burnunun kuzey alanında nizam koyu, güneyinde ise Yörükali plajı bulunmaktadır.
Büyükada ya vapur seferleri 19. yy. da nüfusu 3000 olduğunda başlamıştır. Vapur seferlerinin başlaması ile adada nüfusun belirli oranda arttığı görülmüştür. Seferlerin başlaması ile genel olarak bakıldığında İstanbul aydınları ve Rum ileri gelenleri yerleşmiş ve adanın mimari yapısına zenginlik katmışlardır.
Büyükada’da Osmanlı’nın İzleri
Komutanı Kaptan-ı Derya Baltaoğlu Süleyman Bey olan bir Osmanlı donanması tarafından 17 Nisan 1453 yılında fetih edilen Büyükada diğer adalara nazaran fetih zamanı daha uzun sürmüştür. Bu fetihle beraber bölgenin yapısı da değiştirilmiş ve bölge çok kültürlülüğün İstanbul’daki simgelerinde biri haline gelmiştir. Kuşkusuz ki bu çok kültürlülüğün en büyük örneği camii, kilise ve sinagogların aynı bölgede barış içinde bir arada olmasıdır.
2. Abdülhamid 2. meşrutiyetin ilanında paşa ve nazırlarını Büyükada da bulunmalarını belirtmiş ve bu kişilerin bölgede yaptırdıkları yalı ve konaklar ile ada güzelliğine güzellik katmıştır. 1920' li yıllarda Rusya da çıkan iç savaş sonucu bölgeden kaçan Rusların bir kesimi büyük ada da ikamet ettirilmiş ve bölgenin kozmopolit yapısı git gide güçlenmiş, adada birçok kültürün barındırıldığı topluluklar ile daha da adından söz ettirmiştir.
Büyük Ada Tarihindeki Yapıtlar
Büyük ada tarihindeki birçok alandan bahsedecek olursak bunlar isa tepesinde yer alan Hiristos Manastırı, Ortodoksların ayinlerini gerçekleştirdiği Ayios Dimitrios Kilisesi, Musevi Sinagogu, 2. Abdülhamid tarafından yaptırılan Hamidiye Camii'dir. Bir diğerleri ise, Latinlere ve Ermenilere ait iki kilise, Ortodokslar tarafında inşa ettirilen diğer kiliselerin yanı sıra büyük ada ya yerleşen Müslümanların yaptırmış olduğu birçok Camii’nin yanı sıra Ayios Konstantinos, Ayia Fotini, Ayia Paraskevi ve Ayios Yeorios adlı tarihi Ayazmalar adanın dikkat çeken diğer yapıtlarıdır.
İstanbul arkeoloji müzesine de bulunan 207 sikkeden oluşan Büyükada tarihi definesi, 1930 yılında bulunmuştur. Büyük İskender’in babası 2. Filip'e ait olan bu sikkeler Rum mezarlığı çevresinden çıkarılmıştır. Büyükada tarihçesine önemli katkıda bulunan bu define ada tarihini önemimi belirtmektedir. Yeşil ve mavinin muhteşem uyumunu barındıran Büyükada beton yığınları ile çevrelenmeyip güzelliğini günümüze gelene kadar sürdürmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder